Wat is Specialty Coffee?
Het drinken van specialty coffee wint steeds meer aan populariteit in Nederland. Zodra je je wat meer verdiept in koffie, of regelmatig een bezoek brengt aan je lokale koffiebar, kom je deze term ongetwijfeld tegen. Specialty coffee verwijst naar koffiebonen van de allerhoogste kwaliteit. In dit artikel ontdek je wat specialty coffee precies betekent, aan welke criteria koffiebonen moeten voldoen om deze titel te verdienen en wie bepaalt of jouw kopje koffie daadwerkelijk ‘specialty’ is.
Wat is koffie?
Net zoals druiven voor wijn en hop voor bier, groeien koffiebonen aan een plant. Deze plant, genaamd Coffea, heeft groene bladeren en draagt koffiebesjes. De besjes veranderen van groen naar donkerrood naarmate de plant meer zon en regen ontvangt. In elk koffiebesje zitten één of twee pitten, beter bekend als koffiebonen. Deze bonen worden vervolgens door koffieboeren verwerkt, door een koffiebrander gebrand en uiteindelijk door jou of een barista tot een heerlijk kopje koffie gemaakt.
Wie heeft Specialty Coffee bedacht?
De term Specialty Coffee werd voor het eerst geïntroduceerd door Erna Knutsen (1921-2018) in 1974. Haar definitie was eenvoudig: bepaalde microklimaten zorgen voor unieke smaakeigenschappen. Deze unieke smaken komen voort uit het terroir, dat wil zeggen de grond, ligging, zonuren, regenuren en hoogte waarop de koffieplant groeit.
Specialty coffee verwijst naar koffie van hoge kwaliteit met unieke smaakeigenschappen.
Deze definitie geldt echter alleen voor de groene, ongebrande koffieboon. Deze ongebrande bonen hebben de potentie om Specialty Coffee te worden, maar alleen als elke speler in het productieproces optimaal presteert.
Waarom drinken wij specialty coffee? en Third Waves.
In de afgelopen jaren is er veel veranderd op het gebied van koffie. De grootste veranderingen hebben plaatsgevonden in de jaren 1990 tot 2010. Ze noemen deze veranderen ook wel First, Second
De grootste veranderingen zijn:
- We hebben meer inzicht in de herkomst van koffie.
- We willen betere koffie die niet naar rubber, teer of verbrande rommel smaakt.
- We zijn bereid er veel meer voor te betalen.
- Van instant koffie naar slow coffee, lattes, coldbrew en espresso’s.
- Koffiebars zijn een tweede huiskamer geworden, waar mensen samenkomen met familie, vrienden en collega’s.
Voor de eerste golf kenden we koffie nog niet echt. Met de introductie van koffie is het een gewoonte geworden. Vandaag de dag drinkt het merendeel van de bevolking nog steeds koffie uit gewoonte, maar een groeiend aantal mensen begint de verfijnde en complexe smaken van koffie te waarderen. En daar komt specialty coffee om de hoek kijken.
SCA: De richtlijnen voor specialty coffee
Cuppen
Specialty coffee wordt beoordeeld door middel van cupping, wat simpelweg “het proeven van koffie” betekent. De SCA heeft hiervoor een gestandaardiseerde methode met 11 criteria opgesteld waaraan specialty coffee moet voldoen. Alleen ervaren proevers en/of mensen met een Q-graders certificaat mogen specialty coffee beoordelen.
De koffie wordt beoordeeld op de 11 criteria, waarbij per criterium punten worden toegekend. In totaal kunnen er maximaal 100 punten worden behaald.
Wanneer de gecupte koffie op deze criteria in totaal 80 punten of meer behaalt, mag deze de naam Specialty Coffee dragen. Van 90 tot en met 94 punten heet het Premium Specialty en bij 95 tot en met 100 punten is het Super Premium Specialty.
Hoe zien specialty koffiebonen eruit?
Aan de koffie zelf kun je niet zien of het specialty coffee is. Koffiebranders ontvangen namelijk een certificaat bij de inkoop van de groene koffie. Misschien kan ik je helpen met wat sowieso geen specialty coffee is:
- Pikzwarte koffiebonen
- Koffiebonen die aan elkaar plakken
- Koffie die ruikt naar uitlaatgassen en teer
- Kopi-Luwak koffiebonen (die bekende koffie die de civetkat uitpoept)
- Koffie met toegevoegde siropen en tierelantijnen
Arabica vs. Robusta
De wereldkoffieproductie is voor 99 procent afkomstig van twee soorten koffieplanten: Arabica (Coffea Arabica) en Robusta (Coffea Canephora). Robusta is de meest geproduceerde en verhandelde variëteit. Arabica daarentegen komt minder vaak voor in de koffieproductie. Robusta koffiebonen staan bekend om hun gebrek aan complexe smaken en worden voornamelijk gebruikt voor instantkoffie, Italiaanse donkere branding en in koffieautomaten. Aan de andere kant worden Arabica koffiebonen vaak gebruikt in specialty coffee.
Variëteiten
Sinds de introductie van koffieverbouwing zijn door de jaren heen diverse variëteiten ontstaan en ontwikkeld, die afstammen van de Robusta en Arabica koffieplanten. De exacte hoeveelheid variëteiten is onbekend, maar tot nu toe zijn er meer dan 120 verschillende soorten koffie geïdentificeerd. Dat zijn er heel wat, toch?
Conclusie
