Coffee Goddess Ons brandproces

Het proces van groene koffie tot drinkbare, gebrande koffie

Bij het lezen van de titel denk je misschien: “Groene koffie?! Mijn koffie is altijd donkerbruin of zwart!” En je hebt gelijk – de meeste van ons drinken koffie van gebrande bonen, die inderdaad een rijke, donkere kleur hebben. Maar voordat koffiebonen die karakteristieke donkere kleur krijgen, beginnen ze als groene bonen. Wat gebeurt er precies voordat deze groene bonen veranderen in de heerlijke, drinkbare koffie die we kennen?

Groene koffiebonen zijn eigenlijk de ongeroosterde versie van de bonen die we gebruiken om koffie te zetten. Ze hebben geen geur of smaak zoals gebrande bonen, en het is pas door het brandproces dat de typische koffiesmaak en -aroma zich ontwikkelen. Het proces van het roosteren is dus essentieel voor het omzetten van groene bonen in de koffie die wij drinken.

Tijdens het branden ondergaan de groene bonen verschillende chemische en fysieke veranderingen. Dit proces maakt de bonen niet alleen donkerder, maar zorgt er ook voor dat de suikers in de bonen karamelliseren, de aroma’s vrijkomen en de complexe smaken tot leven komen. Dit alles gebeurt dankzij de hitte die de bonen langzaam opneemt, een proces dat varieert afhankelijk van de methode die gebruikt wordt, zoals bij de slow roast methode die wij hanteren bij Coffee Goddess.

Koffieplant – koffiebes – koffieboon

Koffie is een puur natuurproduct. Het heerlijke zwarte goud in je kopje begon ooit als een trosje koffiebessen aan een koffieplant. In deze bessen zitten groene koffiebonen verborgen, die na bewerking worden gebrand en gemalen tot koffie zoals wij die kennen. Hier leggen we uit hoe het traject van koffieplant tot koffieboon verloopt.

De groei van de koffieplant

Koffieplanten worden geteeld op plantages in landen met ideale groeiomstandigheden. De grootste koffieproducerende landen zijn Brazilië, Vietnam en Colombia. Brazilië is de grootste producent ter wereld, met een jaarlijkse productie van ongeveer 2.993.780 ton koffie. Vietnam volgt op de tweede plaats met een productie van circa 1.845.033 ton per jaar. Colombia staat op de derde plaats met een jaarlijkse productie van ongeveer 560.340 ton.

De koffieplant gedijt goed in een tropisch klimaat met heuvelachtig terrein, schaduw en omringd door natuurlijke mist en wolken. Een stabiele temperatuur is cruciaal voor de groei, waarbij de ideale temperatuur afhangt van het type koffieboon. Voor arabicabonen ligt deze tussen de 15 en 24 graden Celsius, terwijl robustabonen beter groeien bij temperaturen tussen de 24 en 30 graden Celsius. Het duurt doorgaans ongeveer vier tot vijf jaar voordat een koffieplant zijn eerste koffiebessen produceert.

In 2024 bereikten de koffieprijzen het hoogste niveau in meer dan veertig jaar, voornamelijk door slechte oogsten in Brazilië en Vietnam. Deze schaarste heeft geleid tot hogere kosten voor zowel producenten als consumenten.

De groei van de koffiebes

Wanneer de eerste koffiebessen aan de koffieplant verschijnen, gaat het productieproces een nieuwe fase in. Dit vergt echter opnieuw geduld, want het duurt nog 8 tot 12 maanden voordat de bessen volledig rijp zijn en geplukt kunnen worden. Pas dan onderneemt de koffieboer actie.

Het plukken gebeurt meestal met de hand, waarbij iedere bes zorgvuldig wordt geselecteerd. Alleen de perfect rode, rijpe bessen worden geplukt, terwijl takjes, ongedierte en vuil worden vermeden. Deze handmatige aanpak is essentieel om de hoogste kwaliteit koffie te garanderen. Dit proces laat zien hoe arbeidsintensief koffieproductie is en hoeveel zorg er nodig is om tot het uiteindelijke kopje koffie te komen.

De groene koffieboon

Na het plukken worden de koffiebessen ontdaan van hun vruchtvlees, waardoor de kern – de groene koffieboon – zichtbaar wordt. Dit kan op twee manieren gebeuren.

De eerste methode, de ‘washed’ methode, begint met het onderdompelen van de bessen in een grote bak water. Onrijpe bessen blijven drijven, terwijl rijpe bessen naar de bodem zakken. De rijpe bessen worden vervolgens in een machine ontdaan van hun schil en schoongespoeld. Daarna blijven de groene bonen en de schillen 1 tot 2 dagen in het water liggen, waarna ze worden gescheiden en de bonen worden gedroogd.

Bij de tweede methode, de ‘unwashed’ methode, wordt dit proces heel anders aangepakt. Hier worden de koffiebessen niet gewassen, maar in de zon te drogen gelegd. Als de bessen volledig zijn opgedroogd en eruitzien als rozijnen, worden de koffiebonen eruit geperst.

Deze methodes hebben een duidelijke invloed op de smaak van de koffiebonen. Koffiebonen uit de ‘washed’ methode hebben een milde, consistente smaak met vaak fruitige en licht zure tonen. De ‘unwashed’ methode levert bonen op met een zoetere, complexere en meer gevarieerde smaak. Dit verschil maakt het interessant om op te letten bij het kiezen van je koffiebonen!

Van groene koffiebonen tot gebrande koffiebonen

We naderen het grote doel: het zwarte goud. In deze fase worden de groene koffiebonen omgetoverd tot de gebrande, donkere bonen die dat onweerstaanbare koffiearoma verspreiden waar we zo van houden.

Het proces begint met het sorteren van de groene koffiebonen op grootte. De grootte van de boon speelt een belangrijke rol in de uiteindelijke kwaliteit: hoe groter de boon, hoe beter. Kleine bonen die niet aan de kwaliteitsstandaard voldoen, worden daarom uit de partij verwijderd.

Daarna is het tijd om de bonen te branden. Dit gebeurt op twee manieren: via de snelbrand-methode of de traditionele methode. Beide methoden hebben hun eigen invloed op de smaak en het karakter van de koffie.

De snelbrand-methode

De snelbrand-methode is een methode die vooral op industrieel niveau wordt ingezet door grotere producenten. Deze methode zorgt ervoor dat zij op snelle en vrij makkelijke wijze grote hoeveelheden koffie kunnen produceren. Perfect voor hun specialisme: massaproductie! Snelbranden gaat als volgt: de koffiebonen gaan voor een zeer korte periode, namelijk 2 tot 10 minuten, door een brandtrommel met hele hete lucht. Dat gebeurt op een transportband. Dit proces herhaalt zich continu met een nieuwe lading groene koffiebonen.

De traditionele methode

De traditionele brandmethode onderscheidt zich door de focus op precisie en kleinschaligheid, in tegenstelling tot de snelbrand-methode die gericht is op massaproductie. Bij deze methode worden specifieke hoeveelheden groene koffiebonen in een grote, roterende trommel geplaatst. Terwijl de trommel draait, wordt hete lucht van buitenaf naar binnen geblazen, waardoor de bonen gelijkmatig worden verwarmd. De temperatuur in de trommel ligt tussen de 100 en 220 graden Celsius, en het constante bewegen van de bonen zorgt voor een uniforme branding.

Wat gebeurt er tijdens dit proces? De intense hitte creëert druk in de bonen, waardoor ze uiteindelijk open ‘krakken’. Dit is een cruciaal moment in het brandproces. Door de hitte karamelliseren de suikers in de bonen, en de oliën komen langzaam vrij. Hierdoor verandert de kleur van de bonen geleidelijk van groen naar bruin. Dit proces vereist nauwkeurige controle van de brander, omdat te lang branden de smaak en kwaliteit van de koffie negatief beïnvloedt.

Afhankelijk van de duur van het branden ontstaan verschillende smaakprofielen:

Licht gebrand: Koffiebonen worden kort gebrand en hebben een lichte, frisse en licht zure smaak.
Medium gebrand: Bij een gemiddelde branding krijgen de bonen een kleur tussen licht- en donkerbruin. De smaak is complex en veelzijdig.
Donker gebrand: Lang branden geeft de bonen een donkerbruine tot bijna zwarte kleur. Deze bonen hebben een intense, bittere smaak en worden vaak gebruikt voor espresso.

De traditionele methode vereist geduld en vakmanschap, maar levert koffie van uitzonderlijke kwaliteit en met unieke smaaktonen.

En dan… in de verkoop

Na het branden blijft een deel van de koffiebonen intact, terwijl een ander deel wordt gemalen tot koffiepoeder. Beide worden daarna zorgvuldig vacuüm verpakt om de rijke aroma’s en versheid te behouden. Hierna gaan ze de verkoop in.

Zo voltrekt zich de reis van geurloze, groene bonen tot de onweerstaanbaar geurende koffie die je elke dag weer laat genieten. Een bijzonder proces dat vakmanschap en passie vereist!

Groene koffie drinken?

Het klinkt misschien een beetje vreemd, maar het is eigenlijk heel logisch: ook groene, ongebrande koffiebonen kun je vermalen en drinken. En dat is nog gezond ook! Groene koffie zit boordevol antioxidanten, ontstekingsremmende stoffen en vitamine E. Daarnaast kan het bijdragen aan een lagere bloeddruk en een stabiele bloedsuikerspiegel.

Er wordt zelfs gezegd dat groene koffie kan helpen bij het afvallen, al ontbreekt op dit gebied nog overtuigend wetenschappelijk bewijs. Toch is het een interessant alternatief voor traditionele koffie, met een verrassend andere smaak en mogelijke gezondheidsvoordelen.

Smaken verschillen…

Of groene koffie echt lekker is, hangt helemaal af van je eigen smaak. Het heeft in ieder geval niet de diepe, sterke en aromatische smaak die je krijgt van gebrande bonen. In plaats daarvan proef je vooral een frisse, zurige smaak. Het is dus een heel ander koffie-ervaring.

Zou jij groene koffie wel eens willen proberen, of hou je liever vast aan de traditionele gebrande variant?